O Starożytnym Egipcie można opowiadać godzinami. Jego dzieje sięgają tysięcy lat przed naszą erą, a wydarzeń zapisanych w historii Starego, Średniego, jak i Nowego Państwa jest naprawdę mnóstwo. Ale mimo wielowiekowej niezależności Egiptu ten znalazł się w końcu pod panowaniem Imperium Rzymskiego. Co ciekawe, podbój Egiptu nie oznaczał wcale narzucenia drastycznych zmian. Mimo całościowego zagarnięcia terenu Rzymianie byli na tyle zafascynowani systemem ekonomicznym Kraju Faraonów, że postanowili ograniczyć swoje wpływy w tym aspekcie. Intrygujące? Czytaj dalej…

Od początku: słów kilka o gospodarce Egiptu

Egipt, dzięki dobroci Nilu, mógł cieszyć się naprawdę żyzną ziemią. Nic więc dziwnego, że rolnictwo stało się ówczesną podstawą gospodarki. W oparciu o to powstały także trzy pory kalendarza Egipcjan: pora wylewu Nilu (czerwiec-wrzesień), pora wzrostu roślin (październik-luty) oraz pora zbiorów (marzec-maj). Uprawiano głównie rośliny zbożowe, strączkowe oraz pastewne. Do tego dochodzą rzecz jasna połowy, polowania, hodowla zwierząt oraz rzemiosło — przy tym ostatnim warto jeszcze na moment się zatrzymać.

Duży dostęp do surowców mineralnych sprawił, że w Egipcie rzemiosłem zajmował się praktycznie każdy. Byli to stolarze, budowniczy, rzeźbiarze, garncarze, ceglarze, garbarze, powroźnicy, tkacze, piekarze, rzeźnicy, wytwórcy naczyń kamiennych, browarnicy, jubilerzy, złotnicy… — celowo wymieniliśmy tak wiele specjalizacji, gdyż to dzięki nim Egipt stał się znaczącym punktem dla wypraw handlowych.

Wyprawy handlowe Starożytnego Egiptu

Biorąc pod uwagę powyższe, nikogo nie powinno dziwić, że początki handlu Egipcjan oparte były na barterze, czyli handlu wymiennym. Egipt handlował m.in. z państwami basenu Morza Śródziemnego, Bliskiego Wschodu czy Azji, skupując drewno i towary luksusowe, np. kamienie ozdobne, kość słoniową, kadzidła, perfumy. To jednak nic. Pamiętasz, jak mówiliśmy o egipskich jubilerach czy złotnikach? Mieli oni duże pole do popisu, gdyż pożądany wówczas surowiec czerpany był z terenów będących w strefie wpływu Egiptu (m.in. Nubii) — zamieniano go na inne kosztowności. Czy to z kolei oznacza, że Egipt był prekursorem złotych monet? Otóż nie…

Pierwsze złote monety w Egipcie

Egipcjanie byli na tyle samowystarczalni, że nie potrzebowali systemu monetarnego. Stworzyli natomiast coś innego — państwowy system podatków. Utworzony został specjalny urząd dla osoby kontrolującej przychody oraz wydatki. Podatki opłacano zbożem, bydłem, czasem też złotem lub srebrem (w przypadku wiosek czy miast). Z podatków utrzymywano wojsko, opłacano niektórych robotników, a także zaopatrywano świątynie. Wartość surowców szacowano autorskim miernikiem przeliczanym na kruszce (złoto, miedź, srebro).

Chcąc nie chcąc, złote monety zaczęły napływać do Egiptu poprzez handel z Grekami czy Fenicjanami. O ile z początku nie trafiały one do obrotu, tak wraz z dynastią Ptolemeuszy zaczęto je samodzielnie wybijać i przez lata wprowadzać w obieg.

Podbicie Egiptu przez Rzym było przełomowym wydarzeniem, gdyż w odróżnieniu od innych obszarów Kraj Faraonów miał zachować własne schematy (w tym system monetarny) zupełnie inne niż reszty Imperium. Miał on posiadać prefekta odpowiadającego bezpośrednio przed cesarzem, a każdy wjazd senatorów czy ekwitów musiał być zatwierdzony przez władcę Rzymu.