Z pewnością słyszałeś już o procesie recyklingu. Najczęściej mówi się o nim w kontekście odzyskiwania plastiku w celu jego ponownego wykorzystania. Ale czy wiedziałeś, że złoto znajdujące się przedmiotach codziennego użytku także można odzyskać? Proces ten nazywamy rafinacją…

Czym jest rafinacja metali szlachetnych?

Złoto, tak jak inne metale szlachetne, ma wiele pożądanych, a jednocześnie niepożądanych właściwości. Ten bardzo miękki, plastyczny surowiec dla zwiększenia swojej twardości mieszany jest z innymi metalami: cyną, niklem, miedzią, srebrem itp. Powstaje wówczas stop metali o danej próbie oznaczającej zawartość kruszcu (np. próba 333 = 33,3% zawartości złota).

Rafinacja złota pozwala odwrócić proces mieszania metali szlachetnych i tym samym odzyskać ze stopu surowiec w czystej postaci. Słowem: recykling.

Na czym polega rafinacja złota?

Każdego dnia wyrzucane są setki gramów czystego złota pod postacią elektronicznych komponentów i urządzeń: telefonów, komputerów oraz sprzętów nagłaśniających. Mnóstwo złota kryje się też rzecz jasna w biżuterii, która często sprzedawana jest jako uszkodzona lub sczerniała. Wszystkie te przedmioty nazywamy złomem metali szlachetnych. Złom ten jest skupowany przez firmy zajmujące się rafinacją, a następnie przechodzi trzyetapowy proces chemiczny.

1. Analiza metali znajdujących się w stopie
   Przy pomocy spektrometru analizowany jest cały przedmiot, a wyniki obrazują ilość konkretnych surowców, które się w nim znajdują.
2. Wyodrębnienie metali szlachetnych — hydroliza
   Metale szlachetne rozpuszczane są w roztworze wodnym (kwas chlorowodorowy + kwas azotowy) bądź w roztworze kwasu chlorowodorowego i chloru. Niepożądane metale mogą zostać wytrącone albo zredukowane przy wykorzystaniu soli, gazu, związków organicznych czy hydratów nitrowych.
3. Oczyszczenie metali szlachetnych — kalcynacja
   Po procesie hydrolizy pożądany metal szlachetny przechodzi proces oczyszczania z soli poprzez kalcynowanie (prażenie) lub ogrzewanie w inny sposób. W efekcie otrzymujemy czysty surowiec podobny do samorodków złota.

Dwie najczęstsze metody rafinacji — Proces Millera i Proces Wohlwilla

W procesie wyodrębniania złota ze złomu metali szlachetnych wykorzystywane są najczęściej dwie metody:

1. Proces Millera — szybki sposób oczyszczenia złota, jednak dający surowiec o maksymalnej czystości 99,5%. W tej metodzie przedmiot jest topiony w tyglu lub elektrycznym piecu indukcyjnym przy wykorzystaniu gazowego chloru.
2. Proces Wohlwilla — dzięki tej metodzie uzyskuje się złoto o czystości nawet 99,9%. Odlew z metalami niepożądanymi opuszczany jest do roztworu elektrolitu (kwas solny + chlorek złota). Wytwarzane jest pole elektryczne, w wyniku którego metale niepożądane odwarstwiają się od złota.

Rafinacja to obecnie niezwykle wartościowy sposób odzyskiwania surowców, których stopniowo zaczyna brakować w przyrodzie. Siłę recyklingu metali pokazuje Japonia, która w ramach projektu zgromadziła 80 ton małych urządzeń elektrycznych, wykorzystanych do wyprodukowania aż 32 kilogramów złota potrzebnego do wykonania ok. 5000 brązowych, srebrnych i złotych medali na Igrzyska Olimpijskie w Tokio w 2020 roku. W ten sam sposób, dzięki złotu z recyklingu, mogą być tworzone monety bulionowe czy sztabki inwestycyjne.