Ceny złotych wyrobów zależą od wielu czynników. Jednym z nich jest zawartość kruszcu w produkcie. Określają ją próby bądź karaty. Prawidłowe odczytanie tych oznaczeń pozwoli ocenić opłacalność inwestycji w dany produkt. W tym artykule opowiemy o powstawaniu próby złota. Porównamy ją do karatów, a także przybliżymy popularne stopy. Wyjaśnimy również, jakie pierwiastki są wykorzystywane jako domieszki. Zapraszamy do lektury!

Czym jest próba złota?

Próba złota to identyfikator numeryczny, który określa zawartość kruszcu w wyrobie, np. jego ilość w biżuterii lub monecie. Jest to istotna informacja dla inwestorów, jubilerów i miłośników szlachetnych metali. Takie oznaczenie występuje w większości państw na świecie, lecz w niektórych krajach jest ono opcjonalne. W Polsce uznaje się 7 stopni prób złota – od 0 do 6 – przy czym 0 jest tą najwyższą (zawiera najwięcej kruszcu), a 6 najniższą. Próba podawana jest w promilach. Na przykład pierścionek z liczbą 750 zawiera w sobie 75% czystego metalu. Pozostałe 25% to inny pierwiastek lub stop.

Wartości prób złota

333 (6): 33%
375 (5): 37,5%
500 (4): 50%
585 (3): 58,5%
750 (2): 75%
960 (1): 96%
999 (0): złoto o najwyższej próbie, praktycznie czyste, najczęściej występujące w formie sztabek i monet bulionowych

Karaty

Do oznaczenia zawartości złota w stopie można również używać systemu karatowego. Polega on na ułamku 1/24, gdzie 1 = karat, a 24 = całkowita masa wyrobu. W przełożeniu próba 333 będzie wynosiła 8 karatów (ponieważ 33% z 24 w zaokrągleniu wynosi 8). 24-karatowe złoto (24/24) to próba 1000, czyli 100% – w praktyce jednak często znajduje się w nim minimalna ilość innego metalu.

Jak powstaje próba złota?

Powstawanie prób to kompleksowy proces, który obejmuje topienie i mieszanie różnych metali. Domieszkę może stanowić jeden kruszec bądź stop kilku. Wpierw topione jest złoto, dopiero po tym dodaje się do niego inny metal. Dzięki temu stop przyjmuje pożądany kolor oraz osiąga odpowiednią twardość. Stopiona masa jest następnie odlewana i formowana zgodnie z zamierzeniami jubilera czy inwestora. Do produkcji biżuterii jubilerzy oraz rzemieślnicy wybierają niskie próby (333, 500, 585), dzięki którym zachowuje ona swoją wysoką wytrzymałość nawet przy codziennym noszeniu. W kontraście złote sztabki inwestycyjne nie pełnią żadnej praktycznej funkcji, a tym, czym muszą się charakteryzować, jest czystość.

Zawartość złota a jego kolor

Wiedząc już, czym jest i jak powstaje próba złota, należy spojrzeć na pierwiastki – inne metale stanowiące stop. Najczęściej używane są: srebro, miedź, pallad, rod lub nikiel w różnych proporcjach. Dodatki te nie tylko czynią wyrób trwalszym, ale także nadają mu unikatowy kolor.

Kolory złota

Ten cenny kruszec może występować w różnych barwach. Szczególnie znane i popularne są:

żółte: złoto o najczystszej próbie ma naturalnie intensywny żółty kolor;
różowe: dodatek miedzi (zazwyczaj mieszanej ze srebrem) nadaje charakterystyczny różowy odcień;
białe: aby otrzymać ten kolor, należy zastosować domieszkę palladu lub rodu.

Wartość, a także piękno złota są wynikiem precyzyjnego procesu tworzenia, w którym szlachetny metal łączy się z innymi pierwiastkami, tworząc niezwykłe dzieło natury i ludzkiego kunsztu. Próby określają faktyczną czystość kruszcu w wyrobie, dlatego tak ważna jest ich interpretacja. Należy też sobie uświadomić, że niższe stopnie nie zawsze oznaczają gorszą jakość. W przypadku biżuterii domieszki chronią ten metal przed uszkodzeniami, jak również dodają walorów estetycznych. Kontrastując, aby inwestycja w złoto była faktycznie opłacalna, musi ono być jak najczystsze – próby 999 lub 24-karatowej.